Vào mùa mưa bão, đặc biệt tại các đô thị lớn, cảnh tượng những chiếc xe ô tô nằm giữa biển nước không còn xa lạ. Tình trạng xe bị ngập nước lâu ngày hoặc di chuyển qua vùng nước sâu có thể dẫn đến hư hỏng nghiêm trọng, đặc biệt là hiện tượng thủy kích, ảnh hưởng nặng nề đến động cơ, hệ thống điện và các bộ phận khác như đèn, còi, hệ thống giải trí. Một chiếc xe đã từng bị ngập nước hoặc thủy kích thường phải trải qua quá trình sửa chữa, đại tu tốn kém và khó có thể phục hồi hiệu suất vận hành như ban đầu, dẫn đến mất giá trầm trọng. Vì vậy, việc nhận biết xe ô tô bị ngập nước là kỹ năng cực kỳ quan trọng, đặc biệt khi bạn có ý định mua xe đã qua sử dụng, nhằm tránh những rủi ro và tổn thất không đáng có.
Ngập nước và Thủy kích: Hai khái niệm khác biệt cần hiểu rõ
Trong ngành ô tô, ngập nước và thủy kích là hai khái niệm thường bị nhầm lẫn, nhưng thực chất chúng chỉ mức độ và nguyên nhân hư hại khác nhau đối với xe. Việc phân biệt rõ ràng giúp đánh giá chính xác tình trạng xe và mức độ ảnh hưởng.
Khái niệm xe ô tô bị ngập nước
Xe ô tô bị ngập nước được hiểu là tình trạng xe đang đỗ (dù là trong hầm, bãi đậu xe, hay trên đường) thì gặp các yếu tố bất khả kháng như mưa lớn, lũ lụt, triều cường, giông tố, hoặc thậm chí là sự cố vỡ đường ống nước, khiến nước tràn vào các chi tiết máy và khoang nội thất. Mức độ ngập nước có thể từ nhẹ (nước chỉ chạm sàn xe) đến nghiêm trọng (nước tràn vào khoang động cơ, ống xả).
Nếu nước chỉ đến sàn xe và xe không hoạt động trong thời gian ngập, chủ xe có thể chủ động khắc phục bằng cách vệ sinh, sấy khô mà không ảnh hưởng quá nhiều đến giá trị xe. Tuy nhiên, nếu nước ngập sâu, tràn vào ống xả hoặc vượt quá ngưỡng cho phép, xe có thể bị hư hại hệ thống điện, gây chập, cháy, gỉ sét các mối nối, hoặc ảnh hưởng đến tín hiệu, bộ điều khiển điện tử. Trong trường hợp này, việc đầu tiên là không cố gắng khởi động máy. Cần ngắt ngay cực âm ắc quy và đưa xe đến gara uy tín để được kiểm tra và khắc phục kịp thời. Xe bị ngập nước có thể được bảo hiểm bồi thường nếu hợp đồng bảo hiểm bao gồm điều khoản này.
Khái niệm xe ô tô bị thủy kích
Thủy kích là hiện tượng xe ô tô bị chết máy và hư hỏng nghiêm trọng các chi tiết động cơ, hệ thống điện khi xe đang di chuyển trong điều kiện nước ngập sâu hoặc thời tiết mưa bão. Khác với ngập nước (xe đỗ yên), thủy kích xảy ra khi động cơ đang hoạt động và hút nước vào buồng đốt thông qua đường nạp khí. Nước, do không thể nén được như không khí, sẽ tạo áp lực cực lớn lên các chi tiết bên trong động cơ như piston, thanh truyền (tay biên), trục khuỷu, gây cong vênh, gãy, hoặc thậm chí phá hủy hoàn toàn động cơ.
Thủy kích là nỗi ám ảnh lớn nhất của người lái xe khi phải đi qua những tuyến phố dễ ngập lụt. Hậu quả của thủy kích cực kỳ nghiêm trọng và chi phí sửa chữa, đại tu động cơ thường rất đắt đỏ, thậm chí có thể phải thay thế toàn bộ động cơ. Nếu người lái cố tình khởi động lại máy sau khi xe bị chết máy do thủy kích, nước sẽ càng bị hút sâu vào động cơ, khiến tình trạng hư hỏng trở nên nặng nề hơn rất nhiều. Việc nhận biết xe ô tô bị ngập nước ở cấp độ thủy kích đòi hỏi sự quan sát kỹ lưỡng và kiến thức chuyên môn.
Nhận biết xe ô tô bị thủy kích khi di chuyển qua vùng ngập nước
Thủy kích luôn là nỗi lo lắng lớn nhất của hầu hết người điều khiển ô tô khi di chuyển qua những vùng ngập nước, gây hư hại nghiêm trọng động cơ và hệ thống điện.
Dấu hiệu và cách nhận biết xe ô tô ngập nước hay bị thủy kích
Để xác định chính xác một chiếc xe đã từng bị ngập nước hoặc thủy kích hay chưa, người mua xe cũ hoặc chủ xe cần kết hợp nhiều phương pháp kiểm tra từ quan sát bằng mắt thường đến đánh giá khả năng vận hành. Những dấu hiệu dưới đây sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng thể và chi tiết hơn.
Kiểm tra động cơ và các chi tiết cơ khí
Động cơ là trái tim của xe, và cũng là bộ phận chịu ảnh hưởng nặng nề nhất khi xe bị ngập nước hoặc thủy kích. Việc kiểm tra kỹ lưỡng khu vực này có thể tiết lộ nhiều bí mật.
Tiếng nổ máy có giòn và khỏe không?
Khi khởi động xe, hãy lắng nghe kỹ tiếng nổ của động cơ. Một chiếc xe chưa từng bị ngập nước hay thủy kích thường có tiếng nổ giòn, đều và khỏe khoắn. Nếu tiếng nổ yếu, có tiếng lạch cạch lạ, róc máy, hoặc khó khởi động, đây có thể là dấu hiệu của động cơ đã bị tổn thương. Đặc biệt, hãy chú ý đến các âm thanh bất thường như tiếng gõ kim loại (do thanh truyền bị cong) hoặc tiếng ồn lạ từ các bộ phận chuyển động.
Sau khi nổ máy, hãy kiểm tra hệ thống giải trí như đài, đĩa, màn hình. Đánh giá khả năng bắt sóng, chất lượng âm thanh có bị rè, nhiễu hay trục trặc gì không. Để kiểm tra loa, hãy vặn âm lượng thật lớn trong khoảng một phút. Nếu xe bị ngập nước, màng loa có thể bị mục hoặc biến dạng khi hoạt động ở công suất tối đa, tạo ra âm thanh méo mó hoặc rè.
Bộ ốc, bu-lông bắt không còn bóng sáng
Khi xe bị thủy kích, gần như toàn bộ động cơ sẽ phải được tháo dỡ để kiểm tra, vệ sinh và sửa chữa. Do đó, việc quan sát độ bóng, tình trạng của các ốc vít và bu-lông bắt máy có thể cung cấp manh mối quan trọng. Các ốc vít zin (nguyên bản) thường có độ bóng nhất định và không có dấu hiệu bị tháo lắp. Nếu bạn thấy các ốc này bị trầy xước, mất đi lớp xi mạ, có dấu vết cờ lê hoặc không còn sáng loáng như những vị trí khác, đó là dấu hiệu rất rõ ràng cho thấy động cơ đã từng bị can thiệp, khả năng cao là do sửa chữa sau khi ngập nước hoặc thủy kích.
Các gioăng và nắp máy còn mới không?
Keo dán gioăng và tình trạng nắp máy là những điểm cần kiểm tra kỹ lưỡng. Gioăng đầu bò (gioăng nắp dàn cò), gioăng đáy các-te, hoặc các gioăng làm kín khác thường có tuổi thọ nhất định. Nếu bạn thấy các gioăng này còn quá mới so với tuổi đời của xe, hoặc có những vết keo silicon tràn ra ngoài một cách cẩu thả, không phải từ nhà sản xuất, thì tỷ lệ xe đã từng bị tháo động cơ để đại tu, sửa chữa là rất cao. Điều này thường xảy ra khi xe gặp phải sự cố nghiêm trọng như thủy kích.
Ốc bắt ống xả có màu vàng nâu gạch
Ống xả là một trong những bộ phận dễ tiếp xúc với nước bẩn và bùn đất nhất khi xe di chuyển qua vùng ngập. Do bị ảnh hưởng bởi nước bẩn và thời gian ngâm nước, các ốc bắt ống xả thường sẽ bị ăn mòn, gỉ sét và chuyển sang màu vàng nâu gạch hoặc màu đen tối. Khi xe bị ngập nước hoặc thủy kích, chủ xe thường phải tháo ốc để kiểm tra, vệ sinh hoặc thay thế ống xả. Quá trình tháo ra sẽ để lại những dấu vết nhất định trên các đầu ốc hoặc vị trí tiếp xúc. Ngoài ra, hãy kiểm tra kỹ bên trong ống xả, nếu phát hiện vết bùn khô, cặn bẩn bám sâu thì đây cũng là một dấu hiệu cảnh báo.
Dầu máy và dầu hộp số có bị biến chất
Kiểm tra que thăm dầu máy và que thăm dầu hộp số. Nếu dầu có màu đục, có bọt hoặc có lẫn nước (dầu sẽ chuyển màu cà phê sữa), đó là dấu hiệu chắc chắn rằng nước đã xâm nhập vào khoang động cơ hoặc hộp số. Đây là một trong những bằng chứng rõ ràng nhất của tình trạng ngập nước hoặc thủy kích nghiêm trọng.
Kiểm tra nội thất và hệ thống điện
Nội thất và hệ thống điện là những khu vực nhạy cảm, dễ bị hư hại và để lại dấu vết rõ ràng khi xe bị ngập nước.
Nội thất của xe có mùi ẩm mốc khó chịu
Một trong những cách nhận biết xe ô tô bị ngập nước dễ dàng nhất là dựa vào mùi ẩm mốc khó chịu trong khoang nội thất. Khi nước tràn vào, đặc biệt là nước bẩn, nó sẽ ngấm vào thảm, ghế nỉ, lớp cách âm và các chi tiết nội thất khác. Dù đã được vệ sinh và khử mùi, mùi ẩm mốc, mùi tanh của bùn đất vẫn có thể còn vương vấn, đặc biệt là vào những ngày ẩm ướt hoặc khi xe đỗ lâu trong không gian kín. Để xác định rõ hơn mùi này, bạn có thể đóng tất cả cửa xe, tắt điều hòa và chờ trong vài phút rồi hít một hơi thật sâu. Mùi khó chịu sẽ trở nên rõ rệt hơn.
Tình trạng dây đai an toàn của xe có bị ố vàng
Dây đai an toàn thường được làm từ chất liệu tổng hợp có khả năng chống thấm nhất định, nhưng khi ngâm trong nước bẩn, chúng có thể bị ố vàng, loang lổ hoặc có các vết bẩn cứng đầu mà khó có thể làm sạch hoàn toàn. Kéo hết chiều dài của tất cả các dây đai an toàn ra để kiểm tra. Nếu một phần dây bị ố màu, có cặn bẩn, hoặc màu sắc khác biệt rõ rệt so với phần còn lại, đó là dấu hiệu xe đã từng bị ngập nước. Hơn nữa, cơ cấu cuộn dây đai cũng có thể bị kẹt hoặc cuộn chậm do gỉ sét bên trong.
Hệ thống điện tử và các nút chức năng
Nước là kẻ thù của điện tử. Hãy kiểm tra tất cả các nút bấm, công tắc trên xe như điều khiển cửa sổ, gương chiếu hậu, đèn, còi, hệ thống âm thanh, điều hòa. Quan sát xem chúng có hoạt động trơn tru không, có bị kẹt, có dấu hiệu gỉ sét ở các khe hở hoặc có đèn báo lỗi nào không. Nước có thể gây chập mạch, làm hỏng các bảng mạch điều khiển, gây ra các lỗi không rõ nguyên nhân và rất khó sửa chữa triệt để.
Thảm trải sàn và lớp cách âm
Nhấc thảm trải sàn lên và kiểm tra kỹ lớp cách âm bên dưới. Đây là nơi bùn đất và nước thường tích tụ và khó khô nhất. Nếu thấy lớp cách âm bị ẩm ướt, mục nát, có vết bùn khô, dấu hiệu nấm mốc hoặc mùi khó chịu, thì gần như chắc chắn xe đã từng bị ngập nước. Kiểm tra cả các tấm lót sàn dưới ghế, đặc biệt là dưới ghế lái và ghế phụ.
Dấu hiệu xe ô tô bị ngập nước cần được kiểm tra kỹ lưỡng
Kiểm tra tổng thể từ nội thất, ngoại thất đến các chi tiết dưới gầm xe là cách hiệu quả để nhận biết xe ô tô bị ngập nước.
Kiểm tra ngoại thất và các chi tiết khác
Dù tập trung vào động cơ và nội thất, nhưng ngoại thất và các chi tiết nhỏ cũng có thể cung cấp manh mối quan trọng khi nhận biết xe ô tô bị ngập nước.
Cụm đèn pha có xước và đọng nước
Những chiếc ô tô từng bị ngập nước hoặc thủy kích thường sẽ có dấu hiệu nước đọng lại bên trong cụm đèn pha hoặc đèn hậu. Hiện tượng này thường xảy ra do gioăng cao su bị hỏng hoặc nước đã xâm nhập từ dưới lên. Ngoài ra, hãy quan sát kỹ bên trong chóa đèn xem có vết cặn nước, ố vàng, hoặc vết bùn khô bám vào hay không. Kính đèn cũng có thể bị mờ, ố hoặc xuất hiện các vết xước nhỏ do quá trình tháo lắp để xử lý.
Dấu hiệu gỉ sét ở những vị trí kín đáo
Kiểm tra kỹ các vị trí kín đáo và khó tiếp cận trên xe. Mở nắp capo và kiểm tra các mối nối, ốc vít, bản lề, khung xe gần khu vực động cơ. Kiểm tra khu vực cốp xe, đặc biệt là hốc bánh xe dự phòng, các ốc vít ở vị trí kín của cốp xe, và các rãnh thoát nước. Nếu thấy bất kỳ dấu hiệu han gỉ bất thường nào ở những vị trí này (mà bình thường ít khi bị tác động bởi môi trường), đó có thể là dấu hiệu xe đã từng bị ngâm nước. Bùn đất dính ở các kẽ hở hoặc dưới gầm xe cũng là một chỉ điểm quan trọng.
Tình trạng lốp xe và hệ thống treo
Nước ngập có thể ảnh hưởng đến các bạc đạn bánh xe, khớp nối và hệ thống treo. Khi lái thử, hãy lắng nghe tiếng ồn từ bánh xe hoặc hệ thống treo. Ngoài ra, kiểm tra tình trạng lốp xe, các vết nứt trên cao su, và xem có dấu hiệu gỉ sét bất thường ở các mối nối của hệ thống treo hay không.
Chạy thử xe để đánh giá vận hành
Chạy thử xe là bước cuối cùng và hiệu quả nhất để nhận biết xe ô tô bị ngập nước hay bị thủy kích một cách toàn diện. Cảm giác lái và phản ứng của xe sẽ tiết lộ nhiều điều mà mắt thường không thể thấy được.
Sau khi khởi động, hãy để xe chạy một đoạn ngắn và kiểm tra:
- Khói từ ống xả: Khói ra từ ống xả có màu lạ (ví dụ: khói trắng đậm bất thường), hoặc có mùi khét/ngọt đặc trưng, có thể là dấu hiệu của dầu hoặc nước lọt vào buồng đốt.
- Âm thanh động cơ: Lắng nghe kỹ tiếng động cơ khi tăng tốc, giảm tốc và giữ ga đều. Bất kỳ tiếng gõ, tiếng róc, tiếng lạch cạch nào cũng cần được chú ý.
- Chân ga và hộp số: Cảm nhận độ nhạy của chân ga. Thử sang số ở các dải tốc độ khác nhau. Hộp số có chuyển số mượt mà không? Có bị giật cục, trễ hay phát ra tiếng ồn lạ không? Dầu hộp số bị nhiễm nước có thể làm hỏng các lá côn và bộ điều khiển.
- Hệ thống phanh: Phanh có ăn, có bị rít hoặc có tiếng kêu lạ không? Bàn đạp phanh có chắc chắn không?
- Hệ thống lái: Tay lái có nặng, có bị lệch hoặc có tiếng kêu khi xoay không?
- Mức tiêu hao nhiên liệu: Sau khi chạy thử, quan sát mức tiêu hao nhiên liệu. Một chiếc xe bị hư hại động cơ do thủy kích thường có mức tiêu hao nhiên liệu cao hơn bình thường.
- Đèn cảnh báo trên bảng táp-lô: Quan sát xem có đèn cảnh báo nào bật sáng trong quá trình vận hành hay không, đặc biệt là đèn check engine, đèn báo lỗi hệ thống điện tử.
Nếu có bất kỳ hiện tượng hoặc âm thanh kỳ lạ nào, xe có khả năng đã bị ngập nước hoặc thủy kích. Để đảm bảo an toàn tuyệt đối, bạn nên đưa xe đến một trung tâm bảo dưỡng uy tín hoặc nhờ một chuyên gia có kinh nghiệm kiểm tra tổng thể. Một chiếc xe đã qua sửa chữa sau ngập nước hoặc thủy kích có thể hoạt động được, nhưng không bao giờ đạt được sự ổn định và bền bỉ như ban đầu, đồng thời tiềm ẩn nhiều rủi ro hỏng hóc trong tương lai.
Lời khuyên cuối cùng
Việc nhận biết xe ô tô bị ngập nước hoặc thủy kích là một kỹ năng thiết yếu, đặc biệt trong bối cảnh khí hậu biến đổi và tình trạng ngập lụt diễn ra ngày càng thường xuyên tại các đô thị lớn. Những chiếc xe đã từng gặp phải vấn đề này thường phải trải qua quá trình sửa chữa phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận hành, tuổi thọ và giá trị của xe.
Đối với người mua xe cũ, việc trang bị kiến thức về các dấu hiệu nhận biết giúp bạn tránh được những khoản đầu tư sai lầm và rủi ro không đáng có. Đừng ngần ngại dành thời gian kiểm tra kỹ lưỡng từ nội thất, ngoại thất, động cơ đến việc lái thử và lắng nghe mọi phản ứng của xe. Trong trường hợp không chắc chắn, hãy tìm đến sự hỗ trợ của chuyên gia hoặc các gara uy tín để có đánh giá khách quan và chính xác nhất. Đảm bảo rằng bạn luôn chọn một chiếc xe có lịch sử rõ ràng và tình trạng vận hành tốt nhất.
Để khám phá thêm các thông tin chuyên sâu về xe hơi, kinh nghiệm sử dụng và bảo dưỡng, hãy truy cập Sài Gòn Xe Hơi.
