Việc biển số xe ô tô nước ngoài có phải đóng phí sử dụng đường bộ tại Việt Nam là một thắc mắc phổ biến đối với nhiều chủ xe và người điều khiển phương tiện khi nhập cảnh hoặc lưu thông trong lãnh thổ Việt Nam. Theo quy định pháp luật hiện hành, đặc biệt là Nghị định 90/2023/NĐ-CP, các xe ô tô mang biển số nước ngoài không thuộc đối tượng phải nộp loại phí này. Bài viết sẽ đi sâu phân tích các quy định liên quan, làm rõ ai là đối tượng chịu phí, các trường hợp được miễn, cũng như phương thức tính và nộp phí đối với xe ô tô đăng ký tại Việt Nam, nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện nhất.
Đối tượng chịu phí sử dụng đường bộ và trường hợp miễn trừ
Phí sử dụng đường bộ là một khoản thu bắt buộc đối với các phương tiện giao thông cơ giới đường bộ đã đăng ký và kiểm định để lưu hành tại Việt Nam. Mục đích của loại phí này là để bù đắp chi phí bảo trì, nâng cấp hệ thống đường bộ, góp phần đảm bảo an toàn và thông suốt cho giao thông. Việc xác định rõ đối tượng chịu phí và các trường hợp miễn trừ là điều cần thiết để các chủ phương tiện tuân thủ đúng quy định pháp luật.
Theo khoản 1 Điều 2 Nghị định 90/2023/NĐ-CP, đối tượng chịu phí sử dụng đường bộ bao gồm các phương tiện giao thông cơ giới đường bộ đã được đăng ký (có giấy chứng nhận đăng ký xe và biển số xe ô tô nước ngoài) và kiểm định để lưu hành (được cấp Giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường). Các loại xe này bao gồm xe ô tô, xe đầu kéo và các loại xe tương tự, thường được gọi chung là ô tô. Điều này nhấn mạnh rằng chỉ những phương tiện đã hoàn thành thủ tục đăng ký và kiểm định theo quy định của pháp luật Việt Nam mới phải chịu loại phí này.
Tuy nhiên, pháp luật cũng quy định rõ ràng về các trường hợp không chịu phí sử dụng đường bộ để đảm bảo sự công bằng và linh hoạt. Cụ thể, khoản 2 Điều 2 Nghị định 90/2023/NĐ-CP liệt kê một số trường hợp ngoại lệ mà xe ô tô không phải nộp phí. Các trường hợp này thường liên quan đến những yếu tố khách quan hoặc tình huống đặc biệt khiến phương tiện không thể hoặc không được sử dụng trên hệ thống đường bộ công cộng.
Các trường hợp xe ô tô không chịu phí sử dụng đường bộ
Các trường hợp xe ô tô được miễn phí sử dụng đường bộ rất đa dạng, từ những sự cố bất khả kháng cho đến các tình huống pháp lý hoặc thay đổi mục đích sử dụng. Việc nắm rõ các trường hợp này giúp chủ phương tiện chủ động trong việc thực hiện nghĩa vụ và quyền lợi của mình.
Đầu tiên, xe ô tô bị hủy hoại do tai nạn hoặc thiên tai sẽ được miễn phí. Đây là trường hợp bất khả kháng, khi phương tiện không còn khả năng lưu hành do những thiệt hại nghiêm trọng. Pháp luật công nhận rằng việc yêu cầu nộp phí trong tình huống này là không hợp lý.
Thứ hai, xe bị tịch thu hoặc bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký xe, biển số xe ô tô nước ngoài. Khi xe không còn thuộc quyền sở hữu hợp pháp của chủ phương tiện hoặc không còn đủ điều kiện lưu hành về mặt pháp lý, nghĩa vụ đóng phí cũng sẽ chấm dứt.
Thứ ba, xe bị tai nạn đến mức không thể tiếp tục lưu hành và phải sửa chữa từ 30 ngày trở lên. Trong trường hợp này, xe không tham gia giao thông trong một khoảng thời gian đáng kể, do đó việc miễn phí là hợp lý. Chủ xe cần có các giấy tờ chứng minh quá trình sửa chữa để được xem xét.
Thứ tư, xe kinh doanh vận tải của doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã kinh doanh vận tải (gọi chung là doanh nghiệp) tạm dừng lưu hành liên tục từ 30 ngày trở lên. Điều này áp dụng cho các phương tiện thương mại, khi chúng tạm ngưng hoạt động kinh doanh thì không cần phải đóng phí. Đây là chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong những giai đoạn khó khăn hoặc khi có kế hoạch kinh doanh thay đổi.
Thứ năm, xe của doanh nghiệp không tham gia giao thông, không sử dụng đường thuộc hệ thống giao thông đường bộ. Trường hợp này bao gồm xe chỉ được cấp Giấy chứng nhận kiểm định mà không cấp Tem kiểm định, hoặc xe đã được cấp cả hai nhưng sau đó chuyển sang mục đích chỉ sử dụng trong phạm vi hạn chế như trung tâm sát hạch lái xe, nhà ga, cảng, khu khai thác khoáng sản, khu nuôi trồng, sản xuất, chế biến nông, lâm, thủy sản, hoặc công trường xây dựng (giao thông, thủy lợi, năng lượng). Quy định này nhằm phân biệt rõ ràng giữa xe lưu hành công cộng và xe chỉ hoạt động nội bộ.
Thứ sáu, xe đăng ký, đăng kiểm tại Việt Nam nhưng hoạt động tại nước ngoài liên tục từ 30 ngày trở lên. Đây là trường hợp đặc biệt dành cho các phương tiện có tính chất quốc tế, khi chúng không sử dụng hạ tầng đường bộ Việt Nam trong một thời gian dài.
Cuối cùng, xe bị mất trộm trong thời gian từ 30 ngày trở lên cũng được miễn phí. Việc mất trộm là một rủi ro bất khả kháng, và chủ xe không thể chịu trách nhiệm về việc sử dụng xe trong thời gian bị mất.
Các trường hợp miễn phí này chỉ được áp dụng nếu chủ phương tiện cung cấp đầy đủ hồ sơ theo quy định tại Điều 8 Nghị định 90/2023/NĐ-CP. Nếu xe đã nộp phí và sau đó thuộc diện được miễn, chủ phương tiện sẽ được hoàn trả số phí đã nộp hoặc được trừ vào số phí phải nộp của kỳ sau, tương ứng với thời gian không sử dụng đường bộ. Tuy nhiên, quy định này không áp dụng đối với xe ô tô của lực lượng quốc phòng, công an.
Quy định về phí sử dụng đường bộ cho xe ô tô mang biển số nước ngoài
Điểm cốt lõi trả lời cho câu hỏi ban đầu là quy định tại khoản 5 Điều 2 Nghị định 90/2023/NĐ-CP. Khoản này nêu rõ: “Chưa thu phí sử dụng đường bộ đối với xe ô tô mang biển số xe ô tô nước ngoài (bao gồm cả trường hợp xe được cấp giấy chứng nhận đăng ký và biển số tạm thời) được cơ quan có thẩm quyền cho phép tạm nhập, tái xuất có thời hạn theo quy định của pháp luật.”
Điều này khẳng định một cách rõ ràng rằng, hiện tại, xe ô tô mang biển số nước ngoài, kể cả những xe được cấp giấy chứng nhận đăng ký và biển số tạm thời tại Việt Nam, đều không phải chịu phí sử dụng đường bộ. Quy định này áp dụng cho những phương tiện được phép tạm nhập vào Việt Nam và sẽ tái xuất trong một thời hạn nhất định theo các hiệp định quốc tế hoặc quy định riêng của pháp luật về xuất nhập cảnh phương tiện.
Lý do của quy định này có thể xuất phát từ tính chất đặc thù của xe mang biển số xe ô tô nước ngoài. Các phương tiện này thường chỉ lưu thông tạm thời tại Việt Nam, không phải là đối tượng sử dụng lâu dài hạ tầng giao thông của quốc gia. Việc miễn phí nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giao thương, du lịch quốc tế, cũng như tuân thủ các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Nó cũng giúp tránh những phức tạp trong việc thu phí đối với các phương tiện có thời gian lưu trú không cố định.
Để cập nhật thêm thông tin chuyên sâu về các quy định pháp luật liên quan đến xe hơi và kinh nghiệm lái xe an toàn, bạn có thể truy cập Sài Gòn Xe Hơi.
Phương thức tính và nộp phí sử dụng đường bộ tại Việt Nam
Mặc dù xe biển số xe ô tô nước ngoài được miễn phí, việc nắm rõ phương thức tính và nộp phí đối với xe đăng ký tại Việt Nam là điều cần thiết cho tất cả chủ phương tiện. Quy định này được nêu chi tiết tại Điều 6 Nghị định 90/2023/NĐ-CP, áp dụng cho xe ô tô của các tổ chức, cá nhân đăng ký tại Việt Nam, trừ xe của lực lượng quốc phòng và công an.
Thời điểm tính phí và các trường hợp đặc biệt
Đối với xe ô tô kiểm định lần đầu, thời điểm tính phí sử dụng đường bộ bắt đầu từ ngày phương tiện được cấp Giấy chứng nhận kiểm định. Điều này đảm bảo rằng phí được tính từ khi xe chính thức đủ điều kiện lưu thông trên đường.
Trong các trường hợp xe ô tô cải tạo, chuyển đổi công năng hoặc chuyển đổi sở hữu từ tổ chức sang cá nhân (và ngược lại), mức thu phí sẽ được tính từ ngày chuyển đổi công năng hoặc chuyển đổi sở hữu theo Giấy chứng nhận đăng ký mới của xe ô tô. Quy định này đảm bảo rằng phí được tính dựa trên tình trạng và chủ sở hữu hiện tại của phương tiện.
Các hình thức nộp phí sử dụng đường bộ
Phí sử dụng đường bộ có thể được tính và nộp theo năm, tháng hoặc theo chu kỳ kiểm định của xe ô tô, tùy thuộc vào đặc thù và nhu cầu của chủ phương tiện. Đơn vị đăng kiểm sẽ cấp Tem nộp phí sử dụng đường bộ tương ứng với thời gian nộp phí.
Hai chiếc xe ô tô mang biển số nước ngoài di chuyển trên đường cao tốc, minh họa quy định về phí sử dụng đường bộ cho phương tiện có biển số xe ô tô nước ngoài tại Việt Nam
Nộp phí theo chu kỳ kiểm định
Đây là phương thức phổ biến nhất, gắn liền với thời hạn của Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. Chu kỳ kiểm định của xe ô tô có thể khác nhau tùy thuộc vào loại xe, tuổi đời và mục đích sử dụng. Khi nộp phí theo chu kỳ kiểm định, chủ phương tiện sẽ đóng một lần cho toàn bộ thời gian giữa hai lần kiểm định. Điều này tạo sự thuận tiện, giúp chủ xe không phải bận tâm đến việc nộp phí thường xuyên.
Tuy nhiên, có một điểm cần lưu ý đặc biệt tại tiết a.4 điểm a khoản 1 Điều 6 Nghị định 90/2023/NĐ-CP: Nếu chủ phương tiện chưa nộp phí sử dụng đường bộ của các chu kỳ kiểm định trước theo thời hạn quy định, thì ngoài số phí phải nộp cho chu kỳ tiếp theo, chủ phương tiện còn phải nộp số phí chưa nộp của chu kỳ trước. Đơn vị đăng kiểm sẽ truy thu số phí này. Mức phí phải nộp chậm được tính bằng mức thu phí của 01 tháng nhân với thời gian nộp chậm. Quy định này nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật và khuyến khích chủ phương tiện tuân thủ nghĩa vụ nộp phí đúng hạn.
Nộp phí theo năm dương lịch
Chủ phương tiện cũng có thể lựa chọn nộp phí theo năm dương lịch. Phương thức này thường được áp dụng cho những xe có chu kỳ kiểm định không trùng khớp với năm dương lịch hoặc khi chủ xe muốn quản lý việc nộp phí một cách đơn giản theo từng năm tài chính. Việc nộp phí theo năm đòi hỏi chủ xe phải chủ động theo dõi thời hạn để tránh việc nộp chậm và phát sinh các khoản truy thu.
Nộp phí theo tháng
Phương thức nộp phí theo tháng chỉ áp dụng cho các doanh nghiệp có số phí sử dụng đường bộ phải nộp từ 30 triệu đồng/tháng trở lên. Đây là một cơ chế linh hoạt được thiết kế để hỗ trợ các doanh nghiệp vận tải lớn, giúp họ quản lý dòng tiền hiệu quả hơn và không phải đóng một khoản phí lớn cùng lúc.
Để áp dụng phương thức này, doanh nghiệp cần có văn bản (lần đầu hoặc khi phát sinh tăng, giảm phương tiện) gửi đơn vị đăng kiểm và thực hiện nộp phí đối với các phương tiện của mình. Hàng tháng, trước ngày 01 của tháng tiếp theo, doanh nghiệp phải đến đơn vị đăng kiểm (đã đăng ký nộp phí theo tháng) để nộp phí sử dụng đường bộ cho tháng tiếp theo. Khi thu phí, tổ chức thu phí sẽ cấp Tem nộp phí sử dụng đường bộ tương ứng với thời gian nộp phí đã đóng.
Tầm quan trọng của việc tuân thủ quy định phí đường bộ
Việc tuân thủ các quy định về phí sử dụng đường bộ không chỉ là nghĩa vụ pháp lý của mỗi chủ phương tiện mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cộng đồng và bản thân người tham gia giao thông. Phí đường bộ được sử dụng để duy trì, nâng cấp và phát triển hạ tầng giao thông, từ đó cải thiện chất lượng đường sá, giảm thiểu tai nạn và tắc nghẽn giao thông.
Một hệ thống đường bộ được bảo trì tốt sẽ giúp giảm chi phí sửa chữa xe, tiết kiệm nhiên liệu và thời gian di chuyển cho người lái. Đối với các doanh nghiệp vận tải, việc này còn ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kinh doanh và khả năng cạnh tranh.
Ngoài ra, việc tuân thủ quy định pháp luật còn thể hiện ý thức trách nhiệm công dân. Khi tất cả các chủ phương tiện cùng thực hiện nghĩa vụ của mình, nguồn quỹ bảo trì đường bộ sẽ được đảm bảo, góp phần xây dựng một hệ thống giao thông hiện đại và an toàn hơn. Ngược lại, việc chậm trễ hoặc trốn tránh nghĩa vụ nộp phí có thể dẫn đến các khoản phạt, truy thu, gây khó khăn cho chủ phương tiện trong tương lai.
Những lưu ý khi điều khiển xe ô tô tại Việt Nam
Đối với những người điều khiển xe ô tô, đặc biệt là xe mang biển số xe ô tô nước ngoài, cần hết sức lưu ý các quy định pháp luật giao thông tại Việt Nam để đảm bảo an toàn và tránh vi phạm. Mặc dù xe biển số nước ngoài không phải đóng phí sử dụng đường bộ, các quy định khác như giới hạn tốc độ, quy tắc ưu tiên, biển báo giao thông, quy định về nồng độ cồn, và các loại giấy tờ bắt buộc (bằng lái xe quốc tế, giấy phép lưu hành tạm thời) vẫn phải được tuân thủ nghiêm ngặt.
Các chủ xe nước ngoài cũng cần tìm hiểu kỹ về thủ tục tạm nhập, tái xuất xe, thời hạn lưu trú cho phép để tránh các rắc rối pháp lý không đáng có. Việc chuẩn bị đầy đủ giấy tờ cần thiết và nắm rõ luật lệ giao thông sẽ giúp chuyến đi tại Việt Nam an toàn, thuận lợi và đáng nhớ hơn.
Tóm lại, quy định hiện hành tại Nghị định 90/2023/NĐ-CP đã làm rõ việc xe biển số xe ô tô nước ngoài được phép tạm nhập, tái xuất có thời hạn sẽ không phải đóng phí sử dụng đường bộ tại Việt Nam. Điều này giúp các chủ phương tiện và người lái xe hiểu rõ nghĩa vụ của mình, tránh những nhầm lẫn không đáng có khi di chuyển trong lãnh thổ Việt Nam. Đối với xe đăng ký trong nước, việc nắm vững các quy tắc về đối tượng chịu phí, các trường hợp miễn giảm và phương thức nộp phí sẽ đảm bảo tuân thủ pháp luật và góp phần duy trì hạ tầng giao thông.
