Thị trường thế giới xe ô tô nhập khẩu luôn là một bức tranh đa sắc, phản ánh rõ nét những biến động kinh tế, xu hướng tiêu dùng và chính sách của từng quốc gia. Tại Việt Nam, phân khúc xe ô tô nhập khẩu nguyên chiếc (CBU) đóng vai trò quan trọng, vừa mang đến sự đa dạng lựa chọn cho người tiêu dùng, vừa chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ các yếu tố vĩ mô và vi mô. Từ những mẫu xe hạng sang được săn đón bất chấp giá cao, đến các dòng xe phổ thông phải vật lộn với doanh số dù liên tục giảm giá, thị trường này không ngừng thể hiện những nghịch lý thú vị và những thách thức không nhỏ.
Diễn biến thị trường xe ô tô nhập khẩu và những nghịch lý
Thị trường xe ô tô nhập khẩu tại Việt Nam luôn chứng kiến những diễn biến phức tạp, nơi cung và cầu không phải lúc nào cũng tuân theo quy luật thông thường. Một trong những nghịch lý đáng chú ý là sự chênh lệch giá bán của một số mẫu xe nhập khẩu, đặc biệt là những dòng xe được định vị ở phân khúc cao cấp hoặc độc đáo. Dù doanh số thực tế có thể không quá ấn tượng, nhưng chúng vẫn được các đại lý đẩy giá, tạo ra mức chênh lệch đáng kể so với giá đề xuất của nhà sản xuất. Điều này thường xảy ra với những mẫu xe có số lượng nhập về hạn chế, hoặc được xem là biểu tượng của đẳng cấp, sự khan hiếm, khiến người mua sẵn sàng chi trả thêm để sở hữu.
Hiện tượng này không chỉ thể hiện khả năng định giá dựa trên tâm lý “độc quyền” của thị trường mà còn cho thấy sự phân hóa rõ rệt trong nhu cầu của người tiêu dùng. Một bộ phận khách hàng không quá quan tâm đến doanh số chung của mẫu xe mà tập trung vào giá trị thương hiệu, tính năng độc đáo và sự khác biệt mà chiếc xe mang lại. Đây là một khía cạnh quan trọng của thế giới xe ô tô nhập khẩu hạng sang, nơi mà giá trị cảm tính đôi khi vượt lên trên các yếu tố kinh tế học thuần túy. Những mẫu xe này thường trở thành biểu tượng cá nhân hơn là phương tiện đi lại đơn thuần.
Toyota Alphard 2023, một mẫu xe ô tô nhập khẩu cao cấp, với giá bán chênh lệch dù doanh số không cao.
Ví dụ điển hình là mẫu xe Toyota Alphard 2023. Ngay sau khi ra mắt, dù bị nhiều người dùng đánh giá là có mức giá quá cao, nhưng các đại lý vẫn chào bán với mức giá chênh lên tới hàng trăm triệu đồng so với giá niêm yết. Điều này chứng tỏ sức hút của những mẫu xe mang tính biểu tượng, phục vụ một nhóm khách hàng có khả năng tài chính dồi dào và ưu tiên sự sang trọng, tiện nghi cùng không gian rộng rãi. Phân khúc này luôn tồn tại một nhóm người mua sẵn sàng trả thêm để có được sản phẩm mong muốn sớm nhất hoặc độc quyền.
Thách thức của các thương hiệu xe nhập khẩu phổ thông
Trong khi phân khúc xe nhập khẩu cao cấp vẫn tồn tại những “nghịch lý” về giá, thì ở chiều ngược lại, nhiều thương hiệu xe nhập khẩu phổ thông lại đang phải đối mặt với thực trạng kinh doanh ảm đạm. Dù liên tục tung ra các chương trình giảm giá, khuyến mãi hấp dẫn, doanh số của họ vẫn èo uột, cho thấy một sự mất cân bằng giữa kỳ vọng của nhà sản xuất và sức mua thực tế của thị trường. Đây là một vấn đề chung trong bối cảnh kinh tế khó khăn, khi người tiêu dùng trở nên thận trọng hơn trong các quyết định chi tiêu lớn.
Sự cạnh tranh gay gắt từ các mẫu xe lắp ráp trong nước (CKD) với nhiều ưu đãi về thuế, phí cũng như các đối thủ nhập khẩu khác khiến các thương hiệu này phải nỗ lực hơn để giữ chân khách hàng. Người tiêu dùng ngày nay không chỉ tìm kiếm một mức giá phải chăng mà còn cân nhắc đến các yếu tố như chi phí vận hành, tính thanh khoản, dịch vụ hậu mãi và uy tín thương hiệu. Một thương hiệu có lịch sử lâu đời và phổ biến ở các thị trường khác có thể chưa chắc đã thành công tại Việt Nam nếu không nắm bắt được tâm lý và nhu cầu riêng của người dùng trong nước.
Mẫu xe Suzuki Ciaz, một dòng ô tô nhập khẩu phổ thông, nằm trong nhóm xe ế ẩm nhất thị trường Việt Nam.
Thương hiệu Suzuki là một ví dụ rõ nét cho tình cảnh này. Dù đã áp dụng các chương trình giảm giá mạnh tay, lên đến hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng cho các mẫu xe nhập khẩu như Ertiga Hybrid, XL7 hay các dòng xe cỡ nhỏ như Swift và Ciaz, doanh số của hãng vẫn chưa thể vực dậy. Mẫu xe Suzuki Ciaz, một đại diện của phân khúc sedan nhập khẩu, thường xuyên góp mặt trong danh sách những mẫu xe bán chậm nhất thị trường Việt Nam. Điều này cho thấy rằng, chỉ giảm giá thôi là chưa đủ để thuyết phục người tiêu dùng khi sản phẩm chưa thực sự đáp ứng được kỳ vọng về thiết kế, tính năng, hoặc giá trị thương hiệu so với các đối thủ. Tổng sản lượng bán hàng lũy kế 10 tháng đầu năm 2023 của Suzuki chỉ đạt 11.528 chiếc, giảm 14% so với cùng kỳ, minh chứng cho những thách thức lớn mà họ đang phải đối mặt trong thế giới xe ô tô nhập khẩu đầy cạnh tranh.
Chiến lược kích cầu và ưu đãi từ các hãng xe nhập khẩu
Trong bối cảnh thị trường ô tô nói chung và phân khúc xe nhập khẩu nói riêng gặp nhiều khó khăn, các hãng xe đã phải áp dụng nhiều chiến lược kích cầu đa dạng để thu hút khách hàng. Những chương trình ưu đãi, giảm giá không chỉ dừng lại ở mức giảm tiền mặt mà còn bao gồm các gói quà tặng, hỗ trợ lệ phí trước bạ hay bảo hiểm thân vỏ, nhằm mang lại giá trị gia tăng tối đa cho người mua. Đây là một động thái cần thiết để duy trì sức cạnh tranh và đẩy mạnh doanh số, đặc biệt trong giai đoạn cuối năm, thời điểm vàng của mùa mua sắm.
Các chương trình khuyến mại này thường được thiết kế linh hoạt, nhắm vào từng phân khúc khách hàng hoặc từng mẫu xe cụ thể, phản ánh sự hiểu biết của nhà sản xuất về nhu cầu và khả năng chi trả của người tiêu dùng. Ngoài ra, việc kết hợp ưu đãi từ hãng với các chính sách hỗ trợ từ chính phủ (nếu có) cũng tạo ra một lực đẩy đáng kể, giúp người mua dễ dàng hơn trong việc tiếp cận các mẫu xe mơ ước. Sự minh bạch và rõ ràng trong các chương trình ưu đãi cũng là yếu tố quan trọng để xây dựng niềm tin nơi khách hàng.
Chương trình khuyến mãi ô tô nhập khẩu của Honda Việt Nam, nhằm kích cầu mua sắm cuối năm.
Honda Việt Nam là một trong những hãng xe năng động trong việc triển khai các đợt ưu đãi lớn vào cuối năm 2023. Không chỉ các mẫu xe lắp ráp trong nước, mà nhiều dòng xe nhập khẩu nguyên chiếc của Honda như BR-V, HR-V, Civic và Accord cũng nhận được những khoản giảm giá hấp dẫn cùng các phần quà giá trị từ hệ thống đại lý. Đặc biệt, khách hàng mua hai mẫu sedan nhập khẩu Civic và Accord còn được tặng thêm gói bảo hiểm thân vỏ một năm, mang lại sự an tâm và tiết kiệm chi phí ban đầu. Những động thái này cho thấy nỗ lực của các thương hiệu trong thế giới xe ô tô nhập khẩu nhằm vượt qua giai đoạn khó khăn và tận dụng tối đa tiềm năng thị trường cuối năm.
Tình hình nhập khẩu ô tô nguyên chiếc (CBU) tại Việt Nam
Phân khúc xe ô tô nhập khẩu nguyên chiếc (CBU) tại Việt Nam thường được coi là một thước đo quan trọng phản ánh sức khỏe của thị trường ô tô tổng thể. Dữ liệu từ các cơ quan thống kê cho thấy kim ngạch nhập khẩu ô tô CBU có thể biến động mạnh mẽ, chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố như chính sách thuế, tỷ giá hối đoái, tình hình kinh tế toàn cầu và đặc biệt là sức mua trong nước. Một sự sụt giảm trong số lượng xe CBU nhập về có thể là dấu hiệu của sự thận trọng từ các nhà phân phối, hoặc phản ánh nhu cầu thị trường đang chững lại.
Mặc dù thị trường đã bước vào giai đoạn “nước rút” cuối năm – thời điểm mà theo lẽ thường nhu cầu mua sắm tăng cao – nhưng kim ngạch nhập khẩu ô tô nguyên chiếc trong tháng 11/2023 lại ghi nhận mức giảm sâu bất ngờ. Điều này không chỉ gây thất vọng cho các nhà kinh doanh mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về khả năng phục hồi của thị trường trong tương lai gần. Sự sụt giảm này không chỉ so với tháng liền trước mà còn so với cùng kỳ năm ngoái, cho thấy một xu hướng suy thoái rõ ràng hơn so với dự đoán.
Ước tính khoảng 8.000 ô tô nhập khẩu nguyên chiếc (CBU) về Việt Nam trong tháng 11/2023, phản ánh thực trạng của thị trường.
Theo báo cáo sơ bộ từ Tổng cục Thống kê, ước tính chỉ có khoảng 8.000 ô tô nguyên chiếc được nhập khẩu về Việt Nam trong tháng 11/2023, với tổng giá trị kim ngạch đạt khoảng 198 triệu USD. So với tháng 10, con số này giảm 16,8% về lượng và 22,4% về giá trị. Đây là một tín hiệu đáng báo động cho thế giới xe ô tô nhập khẩu tại Việt Nam. Các chuyên gia kinh tế nhận định rằng thị trường ô tô Việt Nam sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn trong thời gian tới và khả năng phục hồi mạnh mẽ là không cao. Chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ cho xe lắp ráp trong nước (CKD) đang hỗ trợ đáng kể cho ngành ô tô, nhưng khi chính sách này kết thúc mà nền kinh tế vẫn chưa khởi sắc, sức mua ô tô nói chung, và xe nhập khẩu nói riêng, có nguy cơ giảm sâu hơn nữa. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của các yếu trợ vĩ mô và chính sách hỗ trợ trong việc định hình thị trường.
Tác động của xe điện đến thị trường ô tô nhập khẩu truyền thống
Sự trỗi dậy mạnh mẽ của xe điện đang tạo ra một làn sóng thay đổi lớn trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu, và Việt Nam không phải là ngoại lệ. Mặc dù phần lớn xe điện hiện tại ở Việt Nam được sản xuất trong nước hoặc nhập khẩu dưới dạng lắp ráp, sự tăng trưởng của phân khúc này đang tạo ra áp lực đáng kể lên thị trường xe ô tô nhập khẩu sử dụng động cơ đốt trong truyền thống. Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến các lợi ích về môi trường, chi phí vận hành thấp hơn và công nghệ tiên tiến mà xe điện mang lại, khiến cho cuộc cạnh tranh trở nên gay gắt hơn bao giờ hết.
Các hãng xe truyền thống, dù có kinh nghiệm lâu năm trong sản xuất xe động cơ đốt trong, cũng đang phải nhanh chóng chuyển đổi sang sản xuất xe điện để không bị bỏ lại phía sau. Điều này dẫn đến sự xuất hiện của nhiều mẫu xe điện mới, đa dạng về phân khúc và mức giá, từ đó càng làm tăng sự lựa chọn cho khách hàng và gây sức ép lên các mẫu xe nhập khẩu truyền thống. Chính phủ cũng có những động thái khuyến khích phát triển xe điện thông qua các chính sách ưu đãi, tạo điều kiện thuận lợi cho loại hình phương tiện này.
VinFast VF 7 là một minh chứng điển hình cho xu hướng này, với việc chính thức nhận cọc và cam kết bàn giao xe trước Tết Nguyên đán. Với hai phiên bản Base và Plus cùng mức giá cạnh tranh, VinFast VF 7 được đánh giá là mẫu xe thuần điện mạnh mẽ nhất phân khúc C-SUV hiện nay. Sự xuất hiện của các sản phẩm nội địa chất lượng cao và được tối ưu hóa cho thị trường Việt Nam như VF 7 đang dần thay đổi cục diện thị trường, tạo ra một thách thức mới cho thế giới xe ô tô nhập khẩu truyền thống. Khách hàng đặt cọc VF 7 trong thời gian ưu đãi còn nhận được những phần quà hấp dẫn như khoản giảm giá trực tiếp và một năm miễn phí sạc tại trụ sạc công cộng, càng tăng thêm sức hấp dẫn.
Ngoài VinFast, các thương hiệu ô tô điện khác cũng đang rục rịch gia nhập thị trường Việt Nam. Ví dụ, TMT được cho là sẽ giới thiệu hai mẫu xe điện mới là Baojun Yep và Wuling Bingo vào nửa đầu năm 2024. Đặc biệt, Baojun Yep được định vị là đối thủ trực tiếp của VinFast VF 3, hứa hẹn sẽ làm thị trường xe điện trở nên sôi động hơn nữa. Sự gia nhập của những mẫu xe mới, với khả năng vận hành lên tới 303 km sau mỗi lần sạc đầy, đang tạo ra một cuộc cạnh tranh khốc liệt không chỉ trong phân khúc xe điện mà còn gián tiếp ảnh hưởng đến các lựa chọn xe ô tô nhập khẩu sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Tốc độ phát triển hạ tầng sạc cũng là một yếu tố quan trọng quyết định mức độ thành công của xe điện, và VinFast đang có lợi thế rõ rệt về mặt này.
Các phân khúc liên quan và bức tranh toàn cảnh của thị trường xe
Để có cái nhìn toàn diện về thế giới xe ô tô nhập khẩu và sự tương tác của nó với thị trường tổng thể, chúng ta cần xem xét cả các phân khúc xe khác, đặc biệt là xe máy, vốn là phương tiện giao thông chủ đạo ở Việt Nam. Dù không trực tiếp cạnh tranh, nhưng những diễn biến trong thị trường xe máy có thể phản ánh phần nào sức mua chung của người tiêu dùng và các xu hướng chi tiêu cho phương tiện cá nhân. Một thị trường xe máy sôi động có thể cho thấy người tiêu dùng vẫn sẵn sàng chi tiền cho việc di chuyển, nhưng có thể ưu tiên các lựa chọn tiết kiệm hơn hoặc phù hợp với nhu cầu hàng ngày hơn.
Các mẫu xe máy mới ra mắt hoặc các chương trình ưu đãi trong phân khúc này cũng góp phần làm đa dạng hóa lựa chọn và tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh. Điều này buộc các nhà sản xuất ô tô, bao gồm cả những thương hiệu xe nhập khẩu, phải nỗ lực hơn nữa để khẳng định giá trị và lợi ích mà sản phẩm của họ mang lại. Sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng, từ việc ưu tiên xe máy sang ô tô, hay từ xe động cơ đốt trong sang xe điện, là một quá trình liên tục và chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố kinh tế – xã hội.
Ví dụ, mẫu mô tô phượt Yamaha PG-1 vừa ra mắt thị trường Việt Nam với mức giá đề xuất hơn 30 triệu đồng, nhắm đến đối tượng khách hàng trẻ tuổi yêu thích sự khám phá. Cùng với đó, mẫu xe côn tay SYM Star SR 125 cũng đang được “xả hàng” với giá bán thực tế thấp hơn giá niêm yết, tạo thêm lựa chọn hấp dẫn trong phân khúc xe máy. Những sự kiện này, dù thuộc phân khúc xe hai bánh, vẫn là một phần của bức tranh thế giới xe nhập khẩu đa dạng, nơi các nhà sản xuất liên tục làm mới sản phẩm và đưa ra các chiến lược giá để thu hút người tiêu dùng. Nhìn chung, thị trường xe tại Việt Nam đang trải qua một giai đoạn chuyển mình, đòi hỏi sự thích ứng linh hoạt từ tất cả các nhà kinh doanh, dù là xe nhập khẩu hay lắp ráp trong nước.
Dự báo và triển vọng thị trường xe ô tô nhập khẩu
Thị trường thế giới xe ô tô nhập khẩu tại Việt Nam dự kiến sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức trong ngắn hạn, nhưng cũng tiềm ẩn những cơ hội đáng kể trong dài hạn. Các yếu tố kinh tế vĩ mô như lạm phát, lãi suất tăng cao và thu nhập khả dụng của người dân bị ảnh hưởng vẫn sẽ là rào cản lớn đối với sức mua ô tô. Bên cạnh đó, sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt từ các mẫu xe lắp ráp trong nước được hưởng ưu đãi chính sách, cùng với sự bùng nổ của xe điện, sẽ buộc các nhà nhập khẩu phải linh hoạt hơn trong chiến lược kinh doanh và định giá sản phẩm.
Tuy nhiên, thị trường xe ô tô nhập khẩu vẫn có những điểm mạnh không thể phủ nhận. Đó là khả năng cung cấp các mẫu xe đa dạng về chủng loại, thiết kế độc đáo và công nghệ tiên tiến mà đôi khi các dòng xe lắp ráp trong nước chưa thể đáp ứng. Phân khúc xe sang và xe chuyên dụng nhập khẩu vẫn sẽ giữ vững vị thế của mình, phục vụ một nhóm khách hàng riêng biệt có nhu cầu cao về đẳng cấp và tiện nghi. Ngoài ra, khi kinh tế dần phục hồi và tâm lý tiêu dùng ổn định trở lại, nhu cầu về xe ô tô, bao gồm cả xe nhập khẩu, được kỳ vọng sẽ tăng trưởng trở lại.
Để vượt qua giai đoạn khó khăn này, các nhà nhập khẩu ô tô cần tập trung vào việc tối ưu hóa chuỗi cung ứng, quản lý hàng tồn kho hiệu quả và xây dựng các chương trình hậu mãi, dịch vụ chăm sóc khách hàng vượt trội. Việc nắm bắt nhanh chóng các xu hướng công nghệ mới, đặc biệt là xe hybrid và xe điện, cũng là chìa khóa để duy trì sự cạnh tranh. Hơn nữa, việc phối hợp chặt chẽ với chính phủ để có những chính sách hỗ trợ phù hợp, cân bằng lợi ích giữa xe lắp ráp và xe nhập khẩu, sẽ là yếu tố then chốt giúp thị trường phát triển bền vững. Cuối cùng, sự tin cậy và minh bạch về nguồn gốc, chất lượng sản phẩm sẽ luôn là yếu tố quan trọng nhất để thu hút và giữ chân khách hàng trong thế giới xe ô tô nhập khẩu đầy biến động.
Thị trường xe ô tô nhập khẩu tại Việt Nam đang trải qua một giai đoạn chuyển mình, chịu tác động của nhiều yếu tố từ kinh tế, chính sách đến xu hướng công nghệ và thị hiếu tiêu dùng. Từ những nghịch lý về giá của xe sang cho đến thách thức doanh số của xe phổ thông, hay sự sụt giảm kim ngạch nhập khẩu, tất cả đều vẽ nên bức tranh phức tạp của thế giới xe ô tô nhập khẩu. Tuy nhiên, với sự thích nghi và đổi mới không ngừng, phân khúc này vẫn sẽ đóng vai trò quan trọng, mang đến sự đa dạng và thúc đẩy sự phát triển chung của ngành ô tô Việt Nam.
